Latarnia morska w Gąskach

Latarnia morska w Gąskach, jest położona na zachód od samej miejscowości, przy drodze prowadzącej do szosy Ustronie Morskie - Mielno. Jest oddalona od brzegu morskiego o około 112 m. Brzeg morski jest tutaj płaski, a pobliska plaża piaszczysta. Latarnię można zwiedzać codziennie w godzinach od 10.00 do 18.00. Ceny biletów normalny 3 zł, ulgowy 2 zł.
Jej budowę rozpoczęto w 1876 roku, a ukończono pod koniec 1877 r. Materiały do jej budowy dowożono morzem i wyładowywano przy specjalnie w tym celu zbudowanym pomoście, wychodzącym prostopadle w morze. Uruchomiono ją 1 stycznia 1878 roku, a koszt budowy wyniósł 20.600 marek.

Bryła latarni składa się z trzech części. Podstawa, posadowiona na kamiennym fundamencie o głębokości 5,0 m, ma kształt 8-kąta foremnego o boku ok. 4,0 m. Sięga ona do wysokości 11,4 m, a grubość jej murów wynosi około 2,0 m. Okrągły trzon, którego grubość murów w koronie wieży wynosi około 1,0 m, sięga do wysokości ok. 40 m. Na koronie trzonu osadzono stalowo-szklany pawilon przykryty kopulastym, wielopołaciowym dachem, zwieńczonym ozdobnym szpicem w kształcie kuli. Całkowita wysokość latarni wynosi 51,2 m.

Na szczyt wieży, prowadzą kręte schody wykonane z płyt granitowych, liczące 226 stopni. W laternie, umieszczonej na szczycie wieży, zamontowano pierwotnie aparat Fresnela, w którym paliło się białe, stałe światło naftowe o zasięgu 18 m.

Czterech latarników obsługujących latarnię zajmowało budynek mieszkalny, położony na południe od wieży. Dzisiaj latarnię obsługuje dwóch latarników, a w budynku mieszkają latarnicy z rodzinami, zarówno ci pracujący w szczecińskim Urzędzie Morskim, jak i ci będący już na emeryturze. Latarnię obsługuje, po drugiej wojnie światowej, już drugie pokolenie latarników.

Już w latach dwudziestych XX wieku zainstalowane było światło elektryczne. Światłem rezerwowym było automatycznie włączane żarowe światło gazowe. Gaz czerpano z dwóch butli umieszczonych w przyziemiu, a instalacja gazowa poprowadzona była pionowym kominem znajdującym się w centrum wieży. 

Obecnie te same urządzenia przesłonowe napędzane są silnikiem elektrycznym. Pomimo masywnej konstrukcji wieży, już w 1933 roku pojawiły się pierwsze pęknięcia po jej zachodniej stronie, które w tym samym roku zabezpieczono zakładając plomby. W czasie drugiej wojny światowej latarnia nie uległa większym zniszczeniom, uszkodzone zostały jedynie mechanizmy optyczne. 

Latarnię ponownie uruchomiono w 1948 roku. Początkowo obsługiwali ją Rosjanie, którzy dopiero w 1951 r. przekazali ją Polakom. Od 1948 roku. Zasilanie źródła światła jest już tylko elektryczne. Napięcie 130 wolt jest nietypowe i stanowi relikt przedwojennego systemu zasilania w energię elektryczną. 

W latach pięćdziesiątych naszego stulecia zaczęły się pojawiać kolejne pęknięcia wieży. W 1960 roku wzmocniono trzon wieży zastrzykami cementowymi, a elewację pokryto powłoką ochronną zabezpieczającą ściany przed przeciekami opadów atmosferycznych.

W 1995 roku w środkowej części wieży uzupełniono ubytki cegieł, a zewnętrzną powierzchnię murów pokryto środkiem hydrofobowym, dzięki czemu zabezpieczono mur przed przesiąkaniem opadów atmosferycznych. Podobnemu zabiegowi poddano w 1997 roku dolną i górną część wieży.

Latarnia morska wraz z budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi okolona jest ceglanym, monolitycznym murem. Całość stanowi element szerszego zespołu i prezentuje wybitne walory historyczne, techniczne, architektoniczne i krajobrazowe. Obiekt kwalifikuje się do ochrony prawnej - ma założoną kartę ewidencyjną zabytków architektury i budownictwa, nie jest jednak wpisany do rejestru zabytków.

Artykuł pochodzi ze strony Stowarzyszenia Miłośników Latarń Morskich:   http://www.latarnie.com.pl/ , więcej informacji można znaleźć na tej stronie.